చాతుర్మాసములు – ముఖ్యత

చాతుర్మాసము (Chaturmasam) అనేది హిందూ సనాతన ధర్మంలో 
అత్యంత పవిత్రమైన ఆధ్యాత్మిక కాలం. ఇది ప్రతి సంవత్సరం 
ఆషాఢ శుద్ధ ఏకాదశి (శయన ఏకాదశి) నుండి ప్రారంభమై 
కార్తిక శుద్ధ ఏకాదశి (ఉత్తాన ఏకాదశి) వరకు 
4 నెలల పాటు కొనసాగుతుంది.

⸻

🌼 చాతుర్మాసములు – ముఖ్యత:
	1.	ఆధ్యాత్మిక శక్తి పెరిగే సమయం:
ఈ కాలంలో శ్రీమహావిష్ణువు యోగనిద్రలోకి 
ప్రవేశించి భక్తులకు సాన్నిధ్యం ఎక్కువగా లభిస్తుంది.
 ఉపవాసం, పూజలు, జపాలు చేసినవారికి అధిక 
పుణ్యఫలితం దక్కుతుందని శాస్త్రాలు చెబుతాయి.
	2.	సన్యాసులు, భక్తులు దీక్షలు చేపట్టే కాలం:
ఈ 4 నెలలు యాత్రలు తగ్గించి, ఒకే చోట నివసిస్తూ 
ధర్మ, జ్ఞాన, భక్తి మార్గంలో శ్రద్ధ పెట్టడం వ్రతంగా 
పాటించబడుతుంది.
	3.	పాప పరిహార కాలం:
చాతుర్మాస వ్రతం పాపనివారణకూ, మోక్షప్రాప్తికీ 
అత్యంత శ్రేష్ఠమని పురాణాలు ప్రస్తావిస్తాయి.

⸻

📅 చాతుర్మాసపు 4 నెలలు మరియు ప్రత్యేకతలు:
	1.	ఆషాఢము (Shayana Masa) – శ్రీమహావిష్ణువు 
యోగనిద్రలోకి ప్రవేశం.
	2.	శ్రావణము (Varaha Masa) – హరినామ స్మరణ,
 జప, దానం శ్రేష్ఠం.
	3.	భాద్రపదము (Vamana Masa) – ఉపవాసం, 
అనుకూల నియమాలు పాటించడం పుణ్యప్రదం.
	4.	ఆశ్వయుజము & కార్తికము (Damodara Masa) 
 దీపదానం, కార్తిక దీపారాధన, రుద్రాభిషేకం, 
తులసీదళ పూజ విశేష ఫలితమిచ్చేవి.

⸻

🪔 చాతుర్మాసంలో పాటించవలసిన నియమాలు:
	•	ఉపవాసం, నిత్యస్నానం, విష్ణు సహస్రనామ పఠనం
	•	మాంసాహారం, మద్యం, ఉల్లిపాయ-వెల్లుల్లి
 వంటివి తినకూడదు
	•	రాత్రి జాగరణం, హరినామ స్మరణ చేయాలి
	•	దానధర్మాలు, పుణ్యకార్యాలు ఎక్కువ చేయాలి
	•	తులసీదళం, దీపదానం, జపమాల ధరించడం శ్రేష్ఠం

⸻

🙏 ఫలితం:

“చాతుర్మాస వ్రతం చేసినవారు పాపరహితులు అవుతారు, 
విష్ణులోక ప్రాప్తి పొందుతారు, అనేక జన్మల 
పుణ్యం లభిస్తుంది” – పద్మ పురాణం.

చాతుర్మాసం అనేది ఆషాఢ శుద్ధ ఏకాదశి నుండి 
కార్తిక శుద్ధ ఏకాదశి వరకు కొనసాగే 4 నెలల పవిత్ర 
ఆధ్యాత్మిక కాలం. ఈ కాలంలో శ్రీమహావిష్ణువు 
యోగనిద్రలో ఉంటారని పురాణాలు చెబుతాయి.
 ఈ సమయంలో భక్తులు ప్రత్యేక నియమాలను 
పాటిస్తే పాప పరిహారం, పుణ్యప్రాప్తి,
ఆయురారోగ్యాలు లభిస్తాయని శాస్త్రాలు పేర్కొన్నాయి.

⸻

🌼 చాతుర్మాస దినచర్యా నియమావళి

1️⃣ ప్రతిదిన స్నానం మరియు శుచిత్వం
	•	బ్రహ్మముహూర్తంలో (సూర్యోదయానికి 
1.5 గంటల ముందు) లేచి స్నానం చేయాలి.
	•	పవిత్ర నదిలో లేదా గోమయ మిశ్రిత 
నీటితో స్నానం శ్రేష్ఠం.
	•	గోమయ, గోధూమ చూర్ణం, తులసీ, 
గంగాజలం కలిపి స్నానం చేయడం పాపక్షయకరం.

⸻

2️⃣ తులసీదళం మరియు నామస్మరణ
	•	ప్రతి రోజూ తులసీదళం సమర్పణతో 
విష్ణుపూజ చేయాలి.
	•	“ఓం నమో నారాయణాయ”, “ఓం విష్ణవే నమః”
 వంటి మంత్రాలను కనీసం 108 సార్లు జపించాలి.
	•	విష్ణు సహస్రనామం లేదా శ్రీమన్నారాయణ 
అష్టాక్షరి జపం తప్పక చేయాలి.

⸻

3️⃣ ఉపవాస నియమాలు
	•	చాతుర్మాసంలో ప్రతి ఏకాదశి, పూర్ణిమ, 
అమావాస్య, సోమవారం ఉపవాసం ఉండాలి.
	•	ఉపవాసం చేయలేనివారు ఫలాహారం
 లేదా పాలు మాత్రమే తీసుకోవాలి.
	•	ఉల్లిపాయ, వెల్లుల్లి, మాంసాహారం, 
మద్యం, తామసిక ఆహారం పూర్తిగా వర్జ్యం.

⸻

4️⃣ దీపదానం మరియు పూజావిధానం
	•	సాయంత్రం తులసి వద్ద లేదా దేవాలయంలో 
ఆవు నెయ్యి దీపం వెలిగించాలి.
	•	శ్రీమహావిష్ణువు, లక్ష్మీదేవి, తులసీ,
 గంగామాత పూజ చేయాలి.
	•	చాతుర్మాసంలో శ్రావణమాసంలో తులసీ, 
భాద్రపదంలో గణపతి, ఆశ్వయుజంలో దుర్గాదేవి, కార్తికంలో 
కార్తిక దీపారాధన చేయడం శ్రేయస్కరం.

⸻

5️⃣ దానధర్మాలు
	•	ప్రతి రోజూ లేదా కనీసం ప్రతి శుభతిథి 
రోజున దానం చేయాలి:
	•	ఆహారం (అన్నదానం), వస్త్రం, తులసీ, 
గంగాజలం, గో దానం, పసుపు-కుంకుమ
	•	పంచగవ్య సేకరణతో శుద్ధి, గోపూజ 
చేయడం పుణ్యప్రదం.

⸻

6️⃣ జాగరణం మరియు హరినామ స్మరణ
	•	ఏకాదశి రాత్రి జాగరణం చేసి హరినామ 
సంకీర్తన, భజన చేయాలి.
	•	భగవద్గీత, విష్ణు పురాణం, శ్రీమద్ భాగవతం
 వంటి గ్రంథాలు పారాయణం చేయాలి.

⸻

7️⃣ పవిత్ర దీక్షలు
	•	చాతుర్మాసంలో కనీసం ఒక వ్రతం 
లేదా దీక్ష స్వీకరించాలి:
	•	శాకాహారం
	•	ఒక భోజన దీక్ష
	•	మౌన వ్రతం
	•	పాదయాత్ర (తీర్థయాత్రలు)
	•	తులసీమాల ధరించడం

 ఇక్కడ నేను చాతుర్మాసం (4 నెలలు) కోసం 
రోజువారీ దినచర్యా పట్టికను సంప్రదాయ పంచాంగ
 శైలిలో అందిస్తున్నాను. ఈ పట్టికలో ప్రతి మాసానికి
 ప్రత్యేక పూజలు, మంత్రాలు, దానాలు, నియమాలు ఇచ్చాను.

⸻

🪔 చాతుర్మాస వ్రత దినచర్యా పట్టిక

⸻

📅 1️⃣ ఆషాఢ మాసం (శయన ఏకాదశి నుండి)
	•	ప్రధాన తీరు: శ్రీమహావిష్ణువు యోగనిద్రలోకి ప్రవేశం
	•	దీక్ష:
	•	మాంసాహారం, మద్యం, ఉల్లిపాయ,
 వెల్లుల్లి పూర్తిగా వర్జ్యం
	•	ప్రతిరోజూ ఒక భోజనం లేదా 
ఫలాహారం మాత్రమే
	•	దేవత పూజ: శ్రీమహావిష్ణువు – శ్రీవరాహ రూపం
	•	మంత్రం:
“ఓం నారాయణాయ నమః” (108 సార్లు)
	•	ప్రతిరోజూ చేయవలసినవి:
	•	తులసీదళ సమర్పణ
	•	విష్ణు సహస్రనామం పారాయణం
	•	తులసీదళం తో దీపదానం
	•	దానం:
	•	బియ్యం, పాలు, నెయ్యి, తులసీమాల,
 గో దానం

⸻

📅 2️⃣ శ్రావణ మాసం
	•	ప్రధాన తీరు: హరినామ సంకీర్తన,
 జపం, ఉపవాసం
	•	దేవత పూజ: శ్రీమహావిష్ణువు – శ్రీ హయగ్రీవ/శ్రీవిష్ణు రూపం
	•	మంత్రం:
“ఓం విష్ణవే నమః” (108 లేదా 1008 సార్లు)
	•	ప్రతిరోజూ చేయవలసినవి:
	•	ఏకాదశి నాడు జాగరణం
	•	తులసీదళ పూజ
	•	గంగాజలాభిషేకం
	•	గోపూజ
	•	దానం:
	•	దధి (పెరుగు), చక్కెర, పసుపు, వస్త్రదానం
	•	విశేషం:
	•	శ్రావణ సోమవారాల్లో శివపూజ చేయడం శ్రేష్ఠం

⸻

📅 3️⃣ భాద్రపద మాసం
	•	ప్రధాన తీరు: వామన జయంతి,
 గణేశ చతుర్థి పూజలు
	•	దేవత పూజ: శ్రీ వామనుడు, శ్రీగణపతి
	•	మంత్రం:
“ఓం వామనాయ నమః”,
 “ఓం గం గణపతయే నమః”
	•	ప్రతిరోజూ చేయవలసినవి:
	•	అష్టగణపతి పూజ
	•	తులసీమాల ధరించడం
	•	గోపూజ, వామన జయంతి ఉపవాసం
	•	దానం:
	•	గోధుమలు, నువ్వులు, తాంబూలం,
 బెల్లం, పానీయ జలం
	•	విశేషం:
	•	మహాలయ పక్షంలో పితృ తర్పణం,
 పిండప్రదానం చేయడం అత్యంత శ్రేయస్కరం

⸻

📅 4️⃣ ఆశ్వయుజ & కార్తిక మాసం
	•	ప్రధాన తీరు: దీపారాధన, కార్తిక దీపోత్సవం
	•	దేవత పూజ: శ్రీ దామోదరుడు (కృష్ణుడు), తులసి పూజ
	•	మంత్రం:
“ఓం దామోదరాయ నమః”, “హరే కృష్ణ హరే రామ” మహామంత్రం
	•	ప్రతిరోజూ చేయవలసినవి:
	•	తులసి దళ పూజ, దీపదానం
	•	సాయంకాలం గృహం ముందు దీపములు వెలిగించడం
	•	ఏకాదశి ఉపవాసం, జాగరణం
	•	దానం:
	•	ఆవు నెయ్యి దీపం, పంచపాత్ర దానం 
(బియ్యం, నువ్వులు, కప్పు, తాంబూలం, పండ్లు)
	•	విశేషం:
	•	కార్తిక స్నానం, తులసి వివాహం, 
దీపోత్సవం శ్రేష్ఠఫలప్రదం

⸻

🕉️ ప్రతిదిన ముఖ్య కర్మలు (నాలుగు నెలలు)
	1.	ప్రభాతకాలం:
	•	స్నానం, ఆచమన, సూర్యార్ఘ్యం, 
సాయంకాల దీపదానం
	2.	జపం:
	•	“ఓం నమో నారాయణాయ” 108 సార్లు
	3.	పారాయణం:
	•	విష్ణు సహస్రనామం లేదా భాగవత పురాణం పఠనం
	4.	తులసీ సేవనం:
	•	తులసీదళం సమర్పణ, భక్తితో 
తులసీ పత్రం సేవనం
	5.	దానధర్మం:
	•	అన్నదానం, నీరు, గో దానం,
 దుప్పటి లేదా వస్త్రదానం
	6.	జాగరణం:
	•	ఏకాదశి రాత్రి హరినామ సంకీర్తనం

⸻

ఇక్కడే చాతుర్మాసం రోజువారీ పంచాంగ శైలిలో
 పూర్తి దినచర్యా పట్టిక అందిస్తున్నాను.
 ఈ పట్టిక ఆషాఢ శయన ఏకాదశి నుండి
 కార్తిక ఉత్తాన ఏకాదశి వరకు ప్రతిరోజు
 పాటించవలసిన నియమాలను సూచిస్తుంది.

⸻

🌼 చాతుర్మాస దినచర్యా పంచాంగం (తేదీల వారీగా)

⸻

1️⃣ ఆషాఢ మాసం (శయన ఏకాదశి – పౌర్ణమి వరకు)
	•	రోజువారీ నియమాలు:
	•	బ్రహ్మముహూర్తం లేవడం → స్నానం
 → ఆచమన → తులసీదళ సమర్పణ
	•	“ఓం నారాయణాయ నమః” 108 సార్లు జపం
	•	ఒక్కభోజనం లేదా ఫలాహారం మాత్రమే
	•	సాయంత్రం నెయ్యి దీపం వెలిగించడం

తిథి	పూజా విధానం	దానం
ఏకాదశి	శ్రీమహావిష్ణు శయనోత్సవం,
 జాగరణం	అన్నదానం, గోపూజ
ద్వాదశి	వైష్ణవ బ్రాహ్మణులకు భోజనం,
 పాదసేవ	బియ్యం, పాలు
పౌర్ణమి	విష్ణు సహస్రనామం, దీపారాధన	
తులసీమాల, నెయ్యి


⸻

2️⃣ శ్రావణ మాసం (అమావాస్య – పౌర్ణమి)
	•	రోజువారీ:
	•	హరినామ సంకీర్తన
	•	ఏకాదశి రోజున జాగరణం
	•	గోపూజ, పంచగవ్య ప్రక్షాళన

తిథి	పూజా విధానం	దానం
సోమవారాలు	శ్రీశివాభిషేకం, 
రుద్రపఠనం	బెల్లం, నువ్వులు
పూర్ణిమ	గోపూజ, కృష్ణ పూజ
	గోధుమలు, తాంబూలం
ఏకాదశి	ఉపవాసం, విష్ణు జాగరణం
	అన్నదానం


⸻

3️⃣ భాద్రపద మాసం (అమావాస్య – పౌర్ణమి)
	•	రోజువారీ:
	•	వామన జయంతి వ్రతం
	•	గణపతి పూజ, గోపూజ

తిథి	పూజా విధానం	దానం
గణేశ చవితి	గణపతి హోమం,
 మోడక నైవేద్యం	పంచదానాలు, 
పసుపు, తాంబూలం
మహాలయ పక్షం	పితృ తర్పణం,
 పిండప్రదానం	వస్త్రదానం, పిండి, నువ్వులు
ఏకాదశి	ఉపవాసం, వామన పూజ	
బెల్లం, నీటి పాత్ర దానం


⸻

4️⃣ ఆశ్వయుజ & కార్తిక మాసం 
(అమావాస్య – ఉత్తాన ఏకాదశి)
	•	రోజువారీ:
	•	కార్తిక స్నానం, తులసి పూజ, దీపదానం
	•	సాయంత్రం ఇంటి ముందు దీపోత్సవం

తిథి	పూజా విధానం	దానం
కార్తిక పౌర్ణిమ	గంగాస్నానం, దీపదానం	
ఆవు నెయ్యి దీపాలు, తాంబూలం
తులసి వివాహం	తులసీ-శాలిగ్రామ క‌ల్యాణం
	పంచపాత్ర దానం (బియ్యం, నువ్వులు, 
కప్పు, పండ్లు, తాంబూలం)
ఉత్తాన ఏకాదశి	శ్రీహరి పునర్జాగరణ ఉత్సవం
	అన్నదానం, వస్త్రదానం


⸻

🕉️ ప్రతిదిన ముఖ్య నియమాలు (నాలుగు నెలల పాటు)
	1.	స్నానం – పవిత్ర జలంతో, గోమయ, 
గంగాజల మిశ్రితం ఉంటే శ్రేష్ఠం
	2.	ప్రారంభం – విష్ణు ధ్యానం,
 తులసి నమస్కారం
	3.	జపం – “ఓం నమో నారాయణాయ” 
108 సార్లు, విష్ణు సహస్రనామం
	4.	పారాయణం – శ్రీమద్ భాగవతం,
 గీతా, విష్ణు పురాణం
	5.	దీపదానం – సాయంకాలం తులసి 
వద్ద దీపం వెలిగించడం
	6.	దానధర్మం – అన్నం, నీరు, వస్త్రం,
 గో దానం తప్పక చేయాలి
	7.	ఉపవాసం – ఏకాదశి, పూర్ణిమ, 
అమావాస్య నాడు తప్పక పాటించాలి
	8.	జాగరణం – ఏకాదశి రాత్రి హరినామ
 కీర్తనతో నిద్ర లేకుండా గడపాలి

⸻

🙏 ఫలశృతి:

“ఈ విధంగా చాతుర్మాస నియమాలను 
పాటించినవారు
 పాప విమోచనం పొంది, 
విష్ణులోక ప్రాప్తి పొందుతారు.” – పద్మ పురాణం